Fotograaf Hans Aarsman noemt zichzelf een fotodetective. Het is aan Sherlock Holmes te danken, zegt hij dat hij op het idee gebracht is om naar zijn foto’s te kijken als een detective, alsof ze bewijsmateriaal zijn. Met een loep bekijkt hij foto’s net als Holmes dat doet op plekken waar misdaden zijn gepleegd. Het inzoomen op een detail maakt dat het detail zich losmaakt. Het komt door dit losmaken uit de omgeving, uit het geheel, dat je kan kijken als een detective. In de uitvergroting is het detail even op zichzelf, het verliest zijn vanzelfsprekendheid. Gewenning doet je over dingen heen kijken. Hoeveel zie je als je niets verwacht, is de stelling van de fotograaf.
Een citaat uit ‘A Scandal in Bohemia’:
Watson: ‘Mijn ogen zijn toch niet slechter dan de jouwe?’
Holmes: ‘Zeker niet slechter. Het verschil is dat je wel met ze kijkt, maar niet observeert. Jij hebt al heel wat keren in dit huis de trap genomen naar mijn verdieping. Weet je hoeveel treden de trap heeft?’
Watson: ‘Hoeveel treden? Geen idee.’
Holmes: ‘Zeventien. Dat bedoel ik. Je kijkt wel, maar je observeert niet.’
Een detective moet niet alleen goed kunnen kijken, een detective moet ook veel weten. Anders kan hij niet vaststellen of wat hij ziet, rijmt met wat hij weet. Zonder kennis geen vraag, geen hypothese. Detectivewerk is wetenschap, zegt Holmes.
Holmes is geen schrijver, net zoals Watson geen schrijver is. Sir Arthur Conan Doyle is dat wel. Doyle maakt via fictie zijn hoofdpersoon echt en geloofwaardig. Fictie en wetenschap gecombineerd. Denken als een fotograaf. Kijken als een detective op zoek naar het kleine detail. Wat zie je als je niets verwacht?
In het Centre Ceramique is een tentoonstelling over het beleg van Maastricht in 1673 door Lodewijk XIV, de zonnekoning. Le Roi Soleil poseert in een prachtige blauwe mantel met gouden symbolen. Bloemen, fleur-de-lis, het wapensymbool van Frankrijk. Een detail? Misschien niet Watson.
